W Tanzanii żyje około ok 54 milionów ludzi pochodzących z różnych grup etnicznych. Jest to stosunkowo młody naród bowiem niemal 45% społeczeństwa jest w wieku poniżej 15 lat. Średnia długość życia lokalnej ludności jest niska i kształtuje się na poziomie 45 lat dla mężczyzn i 46 lat dla kobiet. Tylko ok 3% ludzi dożywa wieku powyżej 64 lat.
Występuje tutaj ok 120 grup etnicznych z czego najliczniejszą grupę stanowią ludy Bantu – 95% społeczeństwa. Do ludu Buntów zalicza się z kolei w sumie ponad 400 podgrup etnicznych zamieszkujących nie tylko w Tanzanii ale również środkowej i południowej Afryce. Pozostałą część społeczeństwa stanowią plemiona nilockie gł. Masajowie oraz kuszyckie. Niewielki procent przypisany jest także grupom Arabów, Indusów oraz Europejczyków gł. Brytyjczyków, którzy żyją na nadbrzeżnych obszarach Tanzanii oraz wyspach.
Tanzania jest krajem wielowyznaniowym. Chrześcijanie stanowią ok 61%, a Muzułmanie 35% społeczeństwa, przy czy na samym Zanzibarze jest to aż 99%! Natomiast pozostała cześć ludności wyznaje tubylcze, a nawet animistyczne religie, choć spotkać również można hinduizm, czy buddyzm.
Sukuma
Sukuma stanowi największą grupę etniczną wchodzącą w skład ludów Bantu. Około 16,7% ludności Tanzańskiej, czyli blisko 10 milionów mieszkańców przynależy do tej właśnie grupy. Sukuma oznacza ” północ”, ale przetłumaczyć to również można na „ludzi północy” bowiem Sakuma żyją w północno- zachodniej części Tanzanii oraz w okolicy południowego brzegu Jeziora Wiktorii. Ludność mówi w języku sukuma oraz kultywuje w głównej mierze tradycyjne wierzenia afrykańskie, choć znaleźć można również chrześcijan czy wyznawców islamu. Ludzie zajmują się przede wszystkim uprawą oraz hodowlą bydła, a rolnictwo wykorzystują w większości do własnych potrzeb. Uprawiają przede wszystkim sorga, proso, orzeszki ziemne, groch, słonecznik, słodkie ziemniaki, ryż, kukurydzę oraz w mniejszym stopniu bawełnę.
Gogo
Gogo zamieszkują w środkowej Tanzanii w regionie Dodoma. Stanowią 4,32% ludności, co daje tej grupie drugie miejsce spośród grup Bantu pod względem liczebności z wynikiem ponad 2,5 miliona osób. Gogo zajmują się tradycyjnie pasterstwem i rolnictwem. Ciężkie warunki panujące w rejonie Dodoma – rzadkie opady, okresowe susze oraz powodzie sprawiły, że ludność ta często migruje do miejskich obszarów oraz w poszukiwaniu pracy na plantacje w całej Tanzanii. Ludność porozumiewa się w języku Gogo. Większość osób jest wyznania chrześcijańskiego – 79%, islam stanowi tutaj ok 20%.
Haya
Trzecia pod względem wielkości grupa etniczna w Tanzanii. Do grupy przynależy 3,84% mieszkańców, czyli ok 2,4 miliona osób. Zamieszkują północno- zachodnią Tanzanię. W większości są chrześcijanami 81% populacja. Pozostałą cześć 12% stanowią wyznawcy Islamu oraz mały odsetek to osoby praktykujące tradycyjne afrykańskie wierzenia. Posługują się językiem Haya.
Chaga
To kolejna najbardziej liczna grupa etniczna w Tanzanii należąca do ludów Bantu. Stanowią 1,96% społeczeństwa – 1,2 miliona ludzi. Plemię Chaga zamieszkuje wschodnie i południowe zbocza Kilimandżaro i Mount Meru, głównie w rejonie Moshi które jest stolicą plemienia. Co ciekawe na plemię Chaga składa się kilkanaście mniejszych grup, każda mówiąca innym dialektem języka Chaga. Plemię Chaga jako jedno z pierwszych plemion przyjęło chrześcijaństwo zapewniając sobie tym samym lepszy dostęp do opieki zdrowotnej oraz edukacji. Dzięki sprzyjającemu klimatowi na zboczach Kilimandżaro ludzie uznawani są za relatywnie bogatych. Zajmują się głównie uprawą różnych gatunków bananów oraz produkują kawę Arabica, która jest eksportowana na europejski i amerykański rynek.
Aktualnie jedna z najlepiej poznanych afrykańskich grup etnicznych. Masajowie zawdzięczają to przede wszystkim swoim charakterystycznym zwyczajom oraz zamieszkaniu w dostępnym terenie. Prowadzą półkoczowniczy tryb życia na terenie Kenii oraz północnej Tanzanii i w związku tym nie ma szczegółowych danych na temat liczby ich populacji, choć szacuje się, że przynależy do nich ok 1 miliona osób. Porozumiewają się w języku Maa pochodzącym z rodziny języków nilo-saharyjskich. Wielu Masajów uczy się również języków urzędowych Kenii i Tanzanii czyli suahili oraz angielskiego.
Masajowie są społeczeństwem silnie patriarchalnym, w którym władza, dziedziczenie oraz sukcesja należą do mężczyzn. Decyzje odnośnie ważnych spraw dla grupy podejmowane są właśnie przez starszych mężczyzn. W grupie obowiązuje prawo oralne, które reguluje większość sytuacji, a jako zadośćuczynienie za popełnione wykroczenie często wystarczą przeprosiny bądź zapłata w postaci bydła. Silne poczucie wspólnoty wśród ludzi sprawia, że bardzo dobrze działają zespołowo, dzięki czemu jako grupa są niezwykle silni.
W kulturze Masajów miarą bogactwa są bydło oraz dzieci. Im więcej bydła oraz dzieci jednocześnie posiada mężczyzna tym uznawany jest za bogatszego, przy czym stado bydła w ilości 50 sztuk jest już godne szacunku. Jeżeli mężczyzna posiada duże stado, ale ma mało dzieci uznawany jest za biednego i na odwrót, jeżeli posiada dużo dzieci ale mało bydła również jest biedny.
Masajowie w związku z dużą umieralnością wśród niemowląt uznają dzieci dopiero od 3 miesiąca życia. Zgodnie z tradycją Masajowie nie urządzają ceremonii pogrzebowych i zmarli są pozostawiani padlinożercom.
Dzieci od najmłodszych lat uczone są pracy. Mali chłopcy jak tylko nauczą się chodzi zobowiązani są do pilnowania bydła, natomiast dziewczynki pomagają przy gotowaniu i dojeniu. Mimo to dzieci spędzają czas głównie na zabawach.
Kolejnym etapem życia młodego chłopca jest stanie się wojownikiem. Co około 15 lat powstaje nowe pokolenie wojowników, które tworzone jest z chłopców w wieku od 12 do 25 lat. Aby chłopiec mógł się stać młodszym wojownikiem musi przejść w milczeniu bolesną ceremonię obrzezania przeprowadzaną bez środków znieczulających. Po ceremonii chłopcy przez 4 do 8 miesięcy muszą chodzić ubrani na czarno, oraz spać w chatach bez ogrodzenia zewnętrznego co ma podkreślać to, że stają się wojownikami i obrońcami społeczności. Zadaniem wojowników jest patrolowanie terenów należących do Masajów, a także obrona społeczeństwa, choć coraz częściej zajmują się również wyprowadzaniem bydła.
Chłopak staje się jednak starszym wojownikiem i prawdziwym mężczyzną dopiero podczas ceremonii eunoto. Golona jest wtedy mężczyzną głowa i mają prawo do wybrania dowolnej kobiety za żonę. W tym czas poprzedni starsi wojownicy przechodzą do kolejnej kohorty i stają się młodymi starszymi, którzy odpowiadają za polityczne decyzje do czasu stania się starszymi.
Zadaniem kobiet są różnego rodzaju prace domowe, przynoszenie wody, zbieranie drewna, dojenie bydła i gotowanie dla całej rodziny. Młode kobiety również przechodzą swego rodzaju kobiece obrzezanie tzw. emoratę, która stanowi część złożonego systemu przejścia. Dowiadują się wówczas, że są już kobietami gotowymi do zamążpójścia oraz dostają cenne wskazówki dotyczące nowej roli. Tylko ok 38% kobiet poddaje się bolesnej klitoridektomi, bądź wycinaniu genitaliów. Choć zabiegi te powodują wiele kontrowersji zarówno na świecie jak i samych kobiet to w kulturze Masajskiej są bardzo mocno zakorzenione i cenione. Podobnie jak mężczyźni obrzezane kobiety ubierają się przez pewien czas na czarno i zasłaniają twarz do czasu zakończenia ceremonii.
W Masajskiej kulturze dozwolone i często praktykowane jest poligamia oraz wielomęstwo. Urodzone dziecko niezależnie, przez którego mężczyznę spłodzone uważane jest zawsze za dziecko męża, a tym samym za jego potomka linii męskiej.
Masajowie wieżą w jednego Boga Enkai (Engai). Engai jest Bogiem posiadającym podwójną naturę: łaskawą – Engai Narok ( Czarny Bóg) oraz mściwą- Engai Nanyokie ( Czerwony Bóg). Górą Boga jest czynny wulkan Ol Doinyo Lengai, położony w Parku Serengeti na południe od jeziora Natron. Najważniejszą osobą w religijnym systemie Masajów jest tzw. Iaibon. Bierze on udział w szamańskim leczeniu, proroctwach, wróżeniu, a także wszelakich modlitwach. Moc Iaibon zależy od jego osobowości.
Według religii Masajów całe bydło na Świecie zostało im podarowane przez Boga, w związku z tym coraz rzadziej ale zdarzają się kradzieże bydła od innych plemion tłumaczone odbiorem tego co do nich należy.
Część Masajów przeszła na chrześcijaństwo oraz w mniejszym stopniu na islam.
W kulturze Masajów budową domów zajmują się kobiety. Masajowie jako dawny lud koczowniczy, a aktualnie półkoczowniczy wznosi domy o małej trwałości. Kobiety budując dom opierają się o lokalne i łatwo dostępne materiały. Najpierw budowany jest szkielet z tyczek wbitych bezpośrednio w ziemię i poprzeplatanych mniejszymi gałązkami. Następne taki szkielet oblepiany jest mieszanką błota z trawą, krowich odchodów oraz popiołu. Dom jest owalny i małych rozmiarów najczęściej ok 3×5 m i wysokości 1,5 m. Składa się z jednego pomieszczenia w którym rodzina prowadzi życie towarzyskie, śpi, gotuje, je, a także przechowuje wszystko co posiada. Nie rzadko w chatach razem z ludźmi żyją małe zwierzęta gospodarskie.
Wioska Masajska jest z kolei otoczona płotem w kształcie okręgu, który budują mężczyźni najczęściej z ciernistej akacji. Ma to na celu zabezpieczyć ludność przed atakami dziki zwierząt. Wypasające się za dnia zwierzęta na noc zamykane są w ogrodzeniu w centrum wioski.
